اسرار حج

دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] حَجّ، از مهم ترین احکام عبادی و از فروع دین و نیز یکی از ارکان اسلام، که در ماه ذیحجه هر سال با مراسمی مخصوص و باشکوه در مکه برگزار می شود. در روایات اسلامی برای مناسک حج، اسراری ذکر شده است؛ در این مقاله به گوشه ای از این اسرار اشاراتی خواهیم داشت.
«اِنَّ اَوَّلَ بَیْتٍ وُضِعَ لِلنَّاسِ لَلَّذِی بِبَکَّةَ مُبارَکاً وَ هُدیً لِلْعالَمِینَ فِیهِ آیاتٌ بَیِّناتٌ مَقامُ اِبْراهِیمَ وَ مَنْ دَخَلَهُ کانَ آمِناً وَ لِلَّهِ عَلَی النَّاسِ حِجُّ الْبَیْتِ مَنِ اسْتَطاعَ اِلَیْهِ سَبِیلاً وَ مَنْ کَفَرَ فَاِنَّ اللَّهَ غَنِیٌّ عَنِ الْعالَمِینَ؛
آل عمران/سوره۳، آیه۹۶-۹۷.
درک عمیق و بیان اسرار حجّ فکر و قلمی بزرگ و مجالی وسیع می طلبد، که از عهده این قلم خارج است، علاوه بر اینکه این کنگره عظیم از ابعاد گوناگون سیاسی، (شاید مهمترین مساله سیاسی حجّ «برائت از مشرکین» باشد که امام خمینی (رحمة الله علیه) آن را احیا کرد.) اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی، اخلاقی و غیره قابل بررسی است. در اینجا تنها گوشه ای از دریای معارف حجّ را با استمداد از سخن ترجمان وحی، حضرت سجاد (علیه السلام)، بازگو می کنیم. امید آنکه با همین مقدار اندک نیز بتوانیم تا حدودی به محتوای عمیق و سازنده آن در بعد اخلاقی پی ببریم:
نوری، میرزاحسین، مستدرک الوسائل، ج۱۰، ص۱۶۶.
مراسم باشکوه حجّ، علاوه بر اینکه تمام حرکاتش عبادت است و بایستی با قصد تقرّب به خدا انجام پذیرد، جنبه هدایتگری دارد و هر یک از اعمال آن بگونه ای حاجی را ارشاد و هدایت می کند و به عمق معنویت، خودسازی، تحرک و امید رهنمون می شود.حاجی با درآمدن از لباس های خویش و پوشیدن لباس احرام احساس می کند که از «خود» کنده شده، پوسته پوچ «منیّت» را رها کرده و به «جمع» پیوسته، جمعی که مانند او در جستجوی خدایند جمعی با معنویت و صفا که بدون هرگونه تشخّصی و تهی از خودپرستی و جاه طلبی و شهوت مال و تمایل جنسی «لبیک» گوی خدایند.طواف و چرخیدن گرد خانه خدا نیز تمرین اطاعت و تسلیم بی چون و چرا در برابر حق و پشت پازدن به همه زرق و برقهای مادی و پشت کردن به کاخ های اهریمنی است که باید بطور دقیق و حساب شده و آگاهانه انجام گیرد و حاجی با تمام وجود خویش پروانه شمع حق گردد و از هر گونه شرک و ریا گسسته به توحید خالص رو آورد.«وقوف» در «عرفات» و «مشعرالحرام» یعنی ماندن در بیابان ماسه ای داغ عرفات که عرق بدن همه حاجیان را در می آورد، همینطور گرد و غبار آن بر سر و روی و بدن آنها می نشیند، سپس کوچ شبانه از عرفات به مشعر و بیتوته شبانه در بیابانی دیگر، در درک موقعیت خواری و ذلّت انسان در برابر خدا بسیار مفید است، منیّت های او را می کشد و توجّه به خدا را افزون می کند.آنگاه حاجی با مویی ژولیده، بدنی خسته و پرغبار، رهسپار «منا» سرزمین مبارزه با شیطانها و قربانی کردن هواها و هوس ها می شود، شیطان را طرد می کند، علایق را قربانی کوی دوست می سازد. بعد از آن با تراشیدن سر، نشان غلامی محبوب بر خود می زند و برای شرفیابی به محضر دوست بار می یابد و به گرد خانه اش می گردد.همه این مناسک بایستی با «قصد قربت» و آهنگی برخاسته از جان حاجی انجام گیرد، تا روح او را مطیع صاحب خانه سازد، تا پنجره معنویّت و خودسازی را به رویش بگشاید، پیام حجّ را دریابد و در راه پالایش و آراستگی جسم و جان خویش، الهام گیرد.
اخلاق در حجّ
...

[ویکی نور] اسرار حج، از تألیفات آیت الله مظاهری در موضوع حج، به زبان فارسی است که توسط مؤسسه فرهنگی - مطالعاتی الزهراء(س) منتشر شده است.
در این کتاب، بیان مختصری از اسرار و رازهای شگفت نهفته در فریضه انسان ساز «حج» است که سال ها پیش به عنوان خاتمه مناسک حج آیت الله مظاهری نگاشته شده است و پس از آن به صورت جزوه و به نام «اسرار حج» منشر شده و در اختیار حجاج قرار داده شده است .
مؤلف بر این اعتقاد است که سفر حج، سفری عرفانی و دارای سه منزل از چهار منزل عرفانی که عرفا به آن معتقد هستند، می باشد؛ لذا کتابش را به سه منزل «سیر من الخلق إلی الحق»، «سیر من الحق فی الحق» و «سیر من الحق إلی الخلق» تقسیم نموده است.
در منزل اول، پنج مقام را در نظر می گیرد:
مؤلف می گوید: تمام این مقامات پنج گانه در بیان امام صادق(ع) جلوه گر و نمایان است. سپس روایت مربوطه را نقل می کند .
منزل دوم، سیر من الحق فی الحق است که مشتمل بر اعمالی است:

پیشنهاد کاربران

بپرس