اسحاق افندی
لغت نامه دهخدا
اسحاق افندی. [ اِ اَ ف َ ] ( اِخ ) ( خواجه... ) یکی از مشهورترین علمای متأخر عثمانی. وی چند زبان شرقی و غربی میدانست و در علوم متنوعه و مخصوصاً ریاضی و فنون حکمت و طبیعیات و هیئت و نجوم صاحب ید طولی بود. اثری جامع و مفصل در علوم ریاضی و هیئت و حکمت و کیمیا در 4 مجلّد تألیف کرده است و آثار دیگرهم دارد، و او اوّل کسی است که کتب فنیه را از السنه اروپائی بترکی ترجمه کرده است. وی به کتب علمی و فنی مغرب زمین نیک واقف بود و اصطلاحات فنی مغربیان رابا اصطلاحات فنّی دانشمندان مشرق زمین تطبیق و ترجمه کرده و نیز برای کلماتی که در عربی مقابل ندارند الفاظ جدیده وضع کرده است. مختصر آنکه وی رئیس و امام کسانی است که با تمام جد و جهد علوم و فنون جدیده را بزبان ترکی نقل کرده اند. او اصلاً یهودی بود و به دین اسلام گروید و قرآن را از حفظ میدانست و مدتها رئیس مهندسخانه برّی شد و در اوائل عهد سلطان عبدالمجیدخان رحلت کرد. کتابی راجع بزراعت بعنوان خانه روستایی بزبان ترکی ترجمه کرده است. ( قاموس الاعلام ترکی ).
اسحاق افندی. [ اِ اَ ف َ ] ( اِخ ) وی در سال 1291 هَ. ق. کتابی بزبان ترکی موسوم به کشف الاسرار و دفع الاشرار منتشر کرد و آن ردّی است بر عقاید و افکار حروفیه و بکتاشیه. وی در موضوع مزبور بوسعت علم و اطلاع موصوف است و از آن تعالیم و مبادی که برخلاف آن برخاسته بیانی دقیق و صحیح کرده است. وی کتاب خود را بسه فصل تقسیم میکند که فصل اول آن تحقیق در اصل فضل اﷲ حروفی و بیان اصول و قوانین بعض بکتاشی هاست ، فصل دوم آن در بیان کفریات کتاب جاویدان فرشته زاده است. فصل سوم در ذکر کفریاتی است که در دیگر جاویدان ها آمده. وی قلع و قمع این طائفه را که در سال 1241 هَ.ق. در زمان سلطان محمودخان واقع شد ذکر کرده که چگونه درآنجا عارف حکمت بیک شاعر ترک بعنوان مفتش عقاید عمل میکرده و نیز میگوید که باعث وی بر تألیف این کتاب همانا وقاحت بکتاشی ها است که جسارت کرده و عشق نامه تألیف فرشته زاده ( عزالدین عبدالمجیدبن فرشته ) را در سال 1288 هَ.ق. طبع و نشر کرده اند. وی معتقد است که کتاب هائی که این اشخاص ( یعنی بکتاشی ها و یا حروفی ها ) نگاشته اند و به آن نام جاویدان داده شش عدد است که اولی را مضل و ضال نخستین یعنی فضل اﷲ حروفی بهم آورده و پنج دیگر خلفا و جانشینان او نگاشته اند و اضافه میکند که کفر و زندقه آنها در این کتب خمسه بخوبی واضح است و خوی و عادت آنان بر این است که آن کتب را نهانی در میان خود تعلیم میدهند گرچه فرشته زاده درجاویدان خود موسوم به «عشق نامه » تا حدی کفریّات خودرا کتمان نکرده است. رجوع به از سعدی تا جامی ( تاریخ ادبیات براون ج 3 ترجمه حکمت ص 400 و 401 ) شود.
پیشنهاد کاربران
پیشنهادی ثبت نشده است. شما اولین نفر باشید