ارتباط با جهانگردان

[ویکی فقه] در پی دستیابی بشر به تمدن و صنعت و بهره مندی از رسانه های مسافری سریع و راحت، آمد و شد و پیوند میان انسان ها به گونه ای شگفت رو به فزونی و گسترش نهاد.
شاید بتوان گفت اکنون گستره و حجمِ رفت و آمد فرا مرزی انسان ها و پیوند مردمانِ کشورها و قارّه ها با یکدیگر همان اندازه است که رفت و آمد میان افراد یک قوم و قبیله در گذشته و نیز همان گونه سهل و آسان. نکته در خور توجه آن که: چه بسا به همان اندازه مورد نیاز و ضرور برای بشرِ امروز و برای ادامه حیات و زندگیِ انسان هایی که در این روزگار می زیستند. بشر امروز، در چرخه زندگی ماشینی و در لابه لای غبار تیره، نفس گیر و جانکاهِ دنیوی گری و مادیت گرفتار آمده است. گرچه به تن آسایی و شادکامی هایی دست یافته؛ اما معنویت درونی و شادابی روحی خویش را از کف داده است. حال در نهان ناخودآگاهش به چیزی می اندیشد که روشنای وجودش را بازآورد و درونش را نرمی و صفا بخشد. بدین منظور به گردشگری و سیاحت و تفرّج در جای جای پهنه زمین می رود تا به گمانِ خویش، در دیدن جلوه های زیبای طبیعت و لمسِ نمادهای روح بخشِ پیشینیان و درک زیبایی های اسطوره ای، گوهر معنوی خود را بجوید و گم شده اش را باز یابد. از این نظر، گردشگری و سیاحت یک تجربه درون گرایانه است. بشر می خواهد لَختی به چنگ آورد که جان و روح خسته، مکدَّر، تاریک و متلاشی شده اش به آزادی، فراخی، لذّت و زیبایی مینوی و ماورایی برسد. می خواهد از این راه معنویتِ زندگی اش را تأمین و فروریختگیِ درونش را جبران کند. البته این ها یک روی سکّه است. در روی دیگر آن، بر انگیخته شدنِ احساسی در بشرِ متمدن دیده می شود که او را به شناخت و آگاهی از فرهنگ ها، تمدنها، سنت و آداب ملت ها و بازکشف پدیدارهای تاریخیِ نوع و نسل خویش دعوت می کند. این احساس، بسان گذشته، در افرادی معیّن و محدود وجود ندارد، بلکه عموم مردمان را به حرکت و گردش درآورده است. به هر روی، عوامل و انگیزه های گونه گون دست به دست هم داده و گردشگری را به صورتی فراگیر مورد نیاز بشر امروز درآورده است، تا جایی که هم اکنون به عنوان یک صنعت درخور و سودمند شناخته می شود.
چگونگی بهره گیری از این صنعت
چگونگی بهره گیری از این صنعت و کوشش برای گسترش آن در کشور اسلامی ما، از جهت های گوناگونی نیازمند تحقیق و بررسی است: تبیین مسایلِ مربوط به سیاست، اقتصاد ، فرهنگ، ارتباطات و گسترش و مانند آن ها. از یک جهت این موضوع به تحقیق و پژوهش های حوزوی نیاز دارد؛ یعنی روشنگری مسائلی که با احساس دینی و باورهای اسلامی مردمان این سرزمین پیوند دارند. در این مجال به چگونگی پیوند و معاشرت مسلمانان با جهانگردان غیرمسلمان و احکامی که در این باره وجود دارد، پرداخته خواهد شد. مسائلی که پیوند میان دولت و حکومت اسلامی با حکومت های غیرمسلمان را می نمایاند، خارج از بحث ماست. بنابراین، این نوشتار به روشنگری پایه های تئوریک و نشان دادن چشم اندازهای فقهی و در نهایت به دست آوردن یک مدل و تئوری واقع بینانه درباره پیوندهای فردی و مسائلی فقهی پیرامون آن، ویژه خواهد بود.
← دو نکته ضروری
از مجموع این بررسی، این اصول کلی در روابط فردی با غیرمسلمانان به دست آمد:۱. در اسلام، آمد و شد و همزیستی با غیرمسلمانانی که رفتار و اندیشه ستیز و خیانت نداشته باشند، بازداشته نشده است، بلکه مسلمانان به همزیستی و پیوند مسالمت آمیز با آنان خوانده شده اند.۲. رعایت اصول انسانی و آداب و اخلاق نیک در معاشرت و آمد و شد با غیر مسلمانان، مورد سفارش دین است و از هرگونه کنش و واکنشی که ناسازگار اصلِ عدالت در رفتار باشد، بازداشته شده است.۳. همزیستی با غیرمسلمان، نباید به مرز همدلی و دوستیِ فرمانبردارانه در برابر او بینجامد.۴. اسلام، معاشرت و ارتباط دوستانه با آن دسته از کافران که خوی سرکشی و منش استکباری را بر کفر خود افزوده اند، روا نمی داند و از مسلمانان می خواهد که هیچ گونه پیوندی با آنان نداشته باشند. ولی آمد و شد دوستانه با غیر مسلمانانی که سر ستیز و خیانت ندارند، روا می داند.