[ویکی فقه] آنچه در طبقه بندی علوم اسلامی با عنوان اخلاق فلسفی شناخته می شود و در تقسیم علوم حِکمی ، یکی از بخش حکمت عملی به شمار می آید، عملاً با حرکت ترجمه آثار فلسفی یونان به زبان عربی در جهان اسلام پای گرفته است .
← ترجمه متون اخلاقی ایرانی
امروزه عالمان اخلاق میان علم اخلاق و فلسفه اخلاق فرق می نهند. در فلسفه اخلاق ، مسائل تحلیلی درباره مفاهیم اخلاقی و مبادی اولیه علم اخلاق موردبحث قرار می گیرد؛ معانی کلمات به دقت تحلیل می شود؛ نسبت بین مفاهیم اخلاقی بررسی می گردد و در روشها و ملاکهای ارزیابی و شناخت هریک بحث می شود؛ در حالی که در علم اخلاق موارد و مصادیق این مفاهیم و احکام بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. می توان گفت : قضایایی که در علم اخلاق مورد بحث قرار می گیرد، قضایای درجه اول اخلاقی ، و قضایای موردبحث در فلسفه اخلاق ، قضایای ورای اخلاقی است . به تعبیر دیگر می توان گفت که در فلسفه اخلاق مفاهیم و یا احکام لابشرطی که حجیت قضایا یا مفاهیم اخلاقی علم اخلاق بر آن ها مبتنی است ، موردبحث قرار می گیرد.با توجه به این تمایز میان علم اخلاق و فلسفه اخلاق باید گفت که در فلسفه یونان مسائل علم اخلاق و فلسفه اخلاق در کنار یکدیگر مطرح می شد، اما تأکید بیش تر بر مسائل علم اخلاق بود تا فلسفه اخلاق . سبب آن شاید این باشد که چون فلسفه در یونان ملتزم به وحی نیست ، فیلسوف باید هم مسائل علم اخلاق و هم مسائل فلسفه اخلاق را با روش عقلی تبیین کند. اما تأکید متکلمان اسلامی بیشتر بر مسائل فلسفه اخلاق است تا علم اخلاق ؛ و سبب آن شاید این باشد که متکلم با التزام به وحی احکام اخلاقی را که از طریق آن نازل شده است ، مسلّم فرض می کند و آن ها را تنها احکام اخلاقی ممکن می شمارد و سپس به تبیین و توجیه آنها می پردازد. لذا علم اخلاق نزد متکلم به همان احکام اخلاقی ِ رسیده از طریق وحی محدود می شود و در تبیین ، تعریف و تحلیل آنها مسائل فلسفه اخلاق مطرح می گردد. در فلسفه جدید غرب نیز از هابز و هیوم و کانت به بعد تأکید فیلسوفان بیشتر بر مسائل فلسفی علم اخلاق است و از این حیث مشابهتی را می توان میان اخلاق کلامی در جهان اسلام و اخلاق فلسفی دوران جدید در غرب مشاهده کرد، هرچند که این دو دیدگاه ، از حیث التزام به وحی و نیز از جهات دیگر تفاوتهای اساسی دارند.
← معتزله
با آغاز موج ترجمه آثار حکیمان یونان به عربی از روزگار خلافت مأمون ۹۸- ۱۸ق ، تفکر فلسفی و جریان تألیف در علوم اوائل نیز پای گرفت و برجسته ترین نماینده آن در عصر آغازین ، یعقوب بن اسحاق کندی د ۵۸ق بود که او را فیلسوف عرب لقب داده اند. اخلاق فلسفی نیز به موازات دیگر علوم اوائل ، از آغاز سده ق /م موردتوجه فیلسوفان جهان اسلام ، به ویژه ایران قرار گرفت و با آثار بزرگانی چون محمد بن زکریای رازی ، ابونصر فارابی معلم ثانی ، ابوالحسن عامری ، ابوعلی مسکویه و شیخ الرئیس ابن سینا روی به کمال نهاد.
اخلاق ، طب روحانی
...
← ترجمه متون اخلاقی ایرانی
امروزه عالمان اخلاق میان علم اخلاق و فلسفه اخلاق فرق می نهند. در فلسفه اخلاق ، مسائل تحلیلی درباره مفاهیم اخلاقی و مبادی اولیه علم اخلاق موردبحث قرار می گیرد؛ معانی کلمات به دقت تحلیل می شود؛ نسبت بین مفاهیم اخلاقی بررسی می گردد و در روشها و ملاکهای ارزیابی و شناخت هریک بحث می شود؛ در حالی که در علم اخلاق موارد و مصادیق این مفاهیم و احکام بیشتر مورد توجه قرار می گیرد. می توان گفت : قضایایی که در علم اخلاق مورد بحث قرار می گیرد، قضایای درجه اول اخلاقی ، و قضایای موردبحث در فلسفه اخلاق ، قضایای ورای اخلاقی است . به تعبیر دیگر می توان گفت که در فلسفه اخلاق مفاهیم و یا احکام لابشرطی که حجیت قضایا یا مفاهیم اخلاقی علم اخلاق بر آن ها مبتنی است ، موردبحث قرار می گیرد.با توجه به این تمایز میان علم اخلاق و فلسفه اخلاق باید گفت که در فلسفه یونان مسائل علم اخلاق و فلسفه اخلاق در کنار یکدیگر مطرح می شد، اما تأکید بیش تر بر مسائل علم اخلاق بود تا فلسفه اخلاق . سبب آن شاید این باشد که چون فلسفه در یونان ملتزم به وحی نیست ، فیلسوف باید هم مسائل علم اخلاق و هم مسائل فلسفه اخلاق را با روش عقلی تبیین کند. اما تأکید متکلمان اسلامی بیشتر بر مسائل فلسفه اخلاق است تا علم اخلاق ؛ و سبب آن شاید این باشد که متکلم با التزام به وحی احکام اخلاقی را که از طریق آن نازل شده است ، مسلّم فرض می کند و آن ها را تنها احکام اخلاقی ممکن می شمارد و سپس به تبیین و توجیه آنها می پردازد. لذا علم اخلاق نزد متکلم به همان احکام اخلاقی ِ رسیده از طریق وحی محدود می شود و در تبیین ، تعریف و تحلیل آنها مسائل فلسفه اخلاق مطرح می گردد. در فلسفه جدید غرب نیز از هابز و هیوم و کانت به بعد تأکید فیلسوفان بیشتر بر مسائل فلسفی علم اخلاق است و از این حیث مشابهتی را می توان میان اخلاق کلامی در جهان اسلام و اخلاق فلسفی دوران جدید در غرب مشاهده کرد، هرچند که این دو دیدگاه ، از حیث التزام به وحی و نیز از جهات دیگر تفاوتهای اساسی دارند.
← معتزله
با آغاز موج ترجمه آثار حکیمان یونان به عربی از روزگار خلافت مأمون ۹۸- ۱۸ق ، تفکر فلسفی و جریان تألیف در علوم اوائل نیز پای گرفت و برجسته ترین نماینده آن در عصر آغازین ، یعقوب بن اسحاق کندی د ۵۸ق بود که او را فیلسوف عرب لقب داده اند. اخلاق فلسفی نیز به موازات دیگر علوم اوائل ، از آغاز سده ق /م موردتوجه فیلسوفان جهان اسلام ، به ویژه ایران قرار گرفت و با آثار بزرگانی چون محمد بن زکریای رازی ، ابونصر فارابی معلم ثانی ، ابوالحسن عامری ، ابوعلی مسکویه و شیخ الرئیس ابن سینا روی به کمال نهاد.
اخلاق ، طب روحانی
...
wikifeqh: اخلاق _فلسفی