[ویکی نور] اثولوجیا، در جهان اسلام همواره به عنوان اثری از ارسطو با تفسیر فرفوریوس صوری شناخته می شد، امّا برخی تحقیقات اخیر نشان می دهد که این کتاب خلاصه ای از تساعات چهارم، پنجم و ششم از کتاب «التساعات» افلوطین است.
واژه اثولوجیا در ابتدای این رساله به معنای معرفة الربوبیّة به کار رفته است. در فلسفه یونان این اصطلاح را افلاطون در توصیف ایزدان و پیدایش عالم توسّط آنها به کار برده است.
کتاب، مشتمل بر یک مقدّمه و رئوس مطالب و متن اثولوجیا است که در ده میمر (طریق، راه) تدوین شده و با تحقیق عبدالرحمن بدوی به چاپ رسیده است.
کتاب، از سه بخش مجزا تشکیل یافته است که به بیان هر کدام از آنها می پردازیم: بخش اوّل، مقدّمه رساله است و ظاهراً از آن کندی است و سبک نگارش آن با سبک سایر بخش های رساله متفاوت است. شرح و بررسی مقدّمه اثولوجیا از اهمیّت خاصی برخوردار است، چون اوّلاً در مقدّمه با نام کندی به عنوان سفارش دهنده این متن برمی خوریم. ثانیاً انگیزه ترجمه این رساله آشکار می شود؛ اصولاً بسیای از متون ترجمه شده در عصر ترجمه با سفارش خلفا، درباریان، وزرا و دانشمندان نامی صورت می گرفته است. اثولوجیا نیز به سفارش کندی و برای استفاده تعلیمی پسر خلیفه عباسی ترجمه شده است. ثالثاً شباهت های مفهومی و محتوایی زیادی میان مقدّمه اثولوجیا و مقدّمه متن ترجمه شده ما بعد الطبیعه ارسطو به چشم می خورد.
در قسمت بعدی مقدّمه، نظریه دیگری مطرح شده است که آشکارا نشان می دهد خود کندی این مقدّمه را نگاشته است نه اینکه بعدها به او نسبت داده باشند. در این کتاب غایت هر تخصّصی، وصول به حقیقت و غایت هر علمی تحقق آن در عمل است که این مفهوم در متافیزیک ارسطو کتاب آلفای صغیر آمده است. قسمت بعدی مقدّمه اشاره ای به علل اربعه است که هیولی، صورت، فاعل و تمام را نام می برد و می گوید که پیش تر به آنها پرداخته است و افاضل فلاسفه آنها را مطرح کرده اند. این قسمت نیز می تواند تأثیری از ما بعد الطبیعه ارسطو باشد. نکته جالب در این قسمت این است که علّت غایی با عنوان تمام یاد می شود. همین مفهوم در اثر خود کندی در باب فلسفه اولی با عنوان علت متمم یاد می شود و همین مفهوم در ترجمه و گردآوری عربی در کتاب النفس ارسطو نیز با عنوان تمامیّة یاد شده است. قسمت بعدی مقدّمه، اولین ارجاع مستقیم به ما بعد الطبیعه ارسطوست که در واقع اشاره غیرمستقیمی به کتاب النفس ارسطو نیز می باشد.
واژه اثولوجیا در ابتدای این رساله به معنای معرفة الربوبیّة به کار رفته است. در فلسفه یونان این اصطلاح را افلاطون در توصیف ایزدان و پیدایش عالم توسّط آنها به کار برده است.
کتاب، مشتمل بر یک مقدّمه و رئوس مطالب و متن اثولوجیا است که در ده میمر (طریق، راه) تدوین شده و با تحقیق عبدالرحمن بدوی به چاپ رسیده است.
کتاب، از سه بخش مجزا تشکیل یافته است که به بیان هر کدام از آنها می پردازیم: بخش اوّل، مقدّمه رساله است و ظاهراً از آن کندی است و سبک نگارش آن با سبک سایر بخش های رساله متفاوت است. شرح و بررسی مقدّمه اثولوجیا از اهمیّت خاصی برخوردار است، چون اوّلاً در مقدّمه با نام کندی به عنوان سفارش دهنده این متن برمی خوریم. ثانیاً انگیزه ترجمه این رساله آشکار می شود؛ اصولاً بسیای از متون ترجمه شده در عصر ترجمه با سفارش خلفا، درباریان، وزرا و دانشمندان نامی صورت می گرفته است. اثولوجیا نیز به سفارش کندی و برای استفاده تعلیمی پسر خلیفه عباسی ترجمه شده است. ثالثاً شباهت های مفهومی و محتوایی زیادی میان مقدّمه اثولوجیا و مقدّمه متن ترجمه شده ما بعد الطبیعه ارسطو به چشم می خورد.
در قسمت بعدی مقدّمه، نظریه دیگری مطرح شده است که آشکارا نشان می دهد خود کندی این مقدّمه را نگاشته است نه اینکه بعدها به او نسبت داده باشند. در این کتاب غایت هر تخصّصی، وصول به حقیقت و غایت هر علمی تحقق آن در عمل است که این مفهوم در متافیزیک ارسطو کتاب آلفای صغیر آمده است. قسمت بعدی مقدّمه اشاره ای به علل اربعه است که هیولی، صورت، فاعل و تمام را نام می برد و می گوید که پیش تر به آنها پرداخته است و افاضل فلاسفه آنها را مطرح کرده اند. این قسمت نیز می تواند تأثیری از ما بعد الطبیعه ارسطو باشد. نکته جالب در این قسمت این است که علّت غایی با عنوان تمام یاد می شود. همین مفهوم در اثر خود کندی در باب فلسفه اولی با عنوان علت متمم یاد می شود و همین مفهوم در ترجمه و گردآوری عربی در کتاب النفس ارسطو نیز با عنوان تمامیّة یاد شده است. قسمت بعدی مقدّمه، اولین ارجاع مستقیم به ما بعد الطبیعه ارسطوست که در واقع اشاره غیرمستقیمی به کتاب النفس ارسطو نیز می باشد.
wikinoor: أفلوطین_عند_العرب