الودگی هوا

آلودگی هوا. آلودگی هوا زمانی اتفاق می افتد که حجم زیادی از ذرات یا مواد زیان آور از قبیل گازها، ذرات و زیست مولکول ها وارد اتمسفر کرهٔ زمین شود. آلودگی هوا مخلوطی از ذرات معلق و گازهایی است که غلظت آن به محدوده مضر برای انسان رسیده است که می تواند هم در داخل ساختمان و هم در خارج ساختمان باشد. [ ۱] آلودگی هوای درون ساختمان به دلیل سوزاندن منابع سوخت جامد - مانند هیزم، ضایعات محصولات کشاورزی و سرگین - برای پخت وپز و گرمایش ایجاد می شود. سوزاندن چنین سوخت هایی، به ویژه در خانوارهای فقیر، می تواند سبب آلودگی هوا و در نتیجه بیماری های تنفسی گردد که می تواند باعث مرگ زودرس افراد شود. سازمان جهانی بهداشت آلودگی هوای داخل ساختمان را «بزرگ ترین خطر بهداشت محیطی در جهان» نامیده است. [ ۲] آلودگی هوای بیرون ساختمان عامل افزایش چندین علت اصلی مرگ ومیر در جهان، از جمله سکته مغزی، بیماری های قلبی، سرطان ریه و بیماری های تنفسی، مانند آسم است. [ ۳]
آلودگی هوا می تواند باعث افزایش بیماری ها در انسان یا گرمایش کرهٔ زمین گردد. [ ۱] بر اساس گزارشی از سازمان جهانی بهداشت، آلودگی هوا در سال ۲۰۱۲ باعث مرگ هفت میلیون انسان در سراسر جهان شده است. [ ۴] مقداری از آلودگی هوا از منابع طبیعی مانند فعالیت آتشفشان ها، و بیشتر آن ناشی از فعالیت های انسانی مانند سوزاندن سوخت های فسیلی یا فعالیت های کشاورزی می باشد. [ ۱]
برآورد می شود که کاهش بهره وری و کاهش کیفیت زندگی ناشی از آلودگی هوا سالانه ۵ تریلیون دلار برای اقتصاد جهان هزینه دربردارد، [ ۵] [ ۶] [ ۷] و در کنار تأثیرات منفی بر روی سلامتی و افزایش مرگ و میر، یکی از عوارض جانبی نظام اقتصادی معاصر و بیشتر فعالیت های انسانی محسوب می شود، اگرچه گاهی به طور نسبی کنترل و نظارت می شود. [ ۸] [ ۹] فناوری ها و استراتژی های مختلفی برای کاهش آلودگی هوا وجود دارد. [ ۱۰] [ ۱۱] برای کاهش اثرات آلودگی هوا، قوانین و مقررات بین المللی و ملی اجرا می شود. قوانین محلی، در مواردی که به خوبی اجرا می شوند، سبب بهبود سلامت عمومی شده اند. در سطح بین المللی، برخی از این تلاش ها موفقیت آمیز بوده اند - برای مثال پیمان مونترال در کاهش انتشار مواد شیمیایی مخرب لایه اوزون یا پیمان ۱۹۸۵ هلسینکی در کاهش انتشار گوگرد موفقیت آمیز بوده اند، در حالی که تلاش های دیگری مانند اقدام بین المللی در مورد تغییرات آب و هوا تاکنون موفقیت کمی کسب کرده اند.

آلودگی هوا. آلودگی هوا (air pollution)
آلودگی جوّ به سبب رهاشدن سهوی یا عمدی گسترۀ وسیعی از مواد سمی در هوا. اغلب میزان مواد رهاشده در منطقه ای خاص نسبتاً زیاد است، به نحوی که اثرات زیان آور آن بیشتر جلب نظر می کند. هزینۀ جلوگیری از رهاکردن آلاینده ها در هوا سرسام آور است از این رو معمولاً می کوشند تا به تدریج مقدار رهاکردن مواد را کاهش دهند و با استفاده از دودکش های بلند یا رهاکردن گه گاهی، حتی الامکان آن ها را سریع تر پراکنده کنند. یکی از آلاینده های عمده دی اکسید گوگرد (SO۲) از احتراق سوخت های فسیلی۱ تولید می شود و یکی از علل اصلی آلودگی هوا است. این ماده در رطوبت جوّ حل می شود و اسید سولفورو (باران اسیدی۲) تولید می کند (SO۲+H۲O→H۲SO۳). بزرگ ترین عامل آلودگی هوا در بریتانیا اتومبیل هایند که مسبّب تولید ۸۵ درصد منو اُکسید کربن و ۴۵ درصد اکسید نیتروژن موجود در جوّ هستند. بنابه گزارش های دولتی، سالانه بیش از ۲۴هزار نفر در بریتانیا براثر آلودگی هوا می میرند (۱۹۹۸). دیگر آلاینده های عمده اکسید های نیتروژن (NOx) اند که در اگزوز اتومبیل ها تولید می شوند و در تشکیل باران اسیدی سهیم اند. گاز مسموم کنندۀ منو اُکسید کربن (CO) ناشی از سوختن ناقص مواد سوختی، که به خصوص در محل رفت وآمد زیاد اتومبیل ها فراوان است به ایجاد دود، مه فتوشیمیایی۳ منجر می شود. آلودگی هوا ناشی از ترکیبات سرب ناشی از بنزین سرب دار، به خصوص تترا اِتیل سرب ، سبب کاهش یادگیری در کودکانی است که حوالی بزرگراه ها زندگی می کنند. آلودگی هوا ناشی از ذرات ریز (حدود چند دَه پیکومتر)، که بیشتر از اتومبیل ها پخش می شوند نیز از خطرهای عمده برای سلامتی به شمار می روند.
رویدادهای اخیر. شاید بدترین فاجعۀ آلودگی هوا که تاکنون در جهان به دست بشر رخ داده است، در سپتامبر ۱۹۹۷ در اندونزی، به سبب آتش سوزی مهیب جنگل، اتفاق افتاده باشد که براثر آن آلودگیِ دود در شهر پلنگ کارایا۴ به۷.۵ میلی گرم در متر مکعب رسید (تقریباً سه میلی گرم بیشتر از مه دودِ ۱۹۵۲ لندن، که در آن ۴هزار نفر هلاک شدند). آلاینده ها تا مالزی و دیگر کشورهای منطقه هم پراکنده گردیدند. توافق نامۀ کیوتو۵ در ۱۹۹۷ کشورهای صنعتی جهان را ملزم ساخت که تا سال ۲۰۱۲، میزان گازهای زیان آور رهاشدۀ خود به فضا را تا۵.۲ درصد کاهش دهند. انتظار می رود که اروپا بالاترین میزان یعنی ۸ درصد و امریکا ۷ درصد و ژاپن ۶ درصد کاهش را اعمال کنند. این توافق شامل روسیه و اروپای شرقی نیز می شود. ارزیابی ۱۹۹۷ در مورد آلودگی موجود در خزه ها نشان داد که کشور اسلوواکی و جنوب لهستان۶ آلوده ترین مناطق در اروپای مرکزی اند که میزان فلزات سنگینِ آلاینده ازجمله کادمیوم، سرب، مس، و روی در آن ها بسیار زیاد است. سبب این آلودگی وجود صنایع شیمیایی و ذوب فلز در اسلوواکی، شمال شرقی جمهوری چک، و لهستان است.