التعلیقات لصدر المتالهین علی الشفاء

الحاشیة علی الهیات الشفاء، تألیف صدر المتألهین شیرازی، معروف به ملا صدراست. این کتاب، به زبان عربی و در شرح الهیات شفای بو علی، به انگیزه گشودن ابهامات متن و نقد دیدگاه های صاحب متن و ابراز رأی و نظر خود مؤلف، نوشته شده است.
کتاب، مشتمل بر یک مقدمه از شارح و شرح مقاله اول(با هشت فصل) و مقاله دوم(با دو فصل) می باشد. ملا صدرا، در این شرح به پیروی از متن، به حکمت بحثی اکتفا کرده است.
مقاله اول، در هشت فصل است که فصل های اول تا چهارم درباره موضوع و منفعت و مسائل علم الهی است و فصول پنجم تا هشتم درباره موجود و شیء و اقسام آنها، واجب الوجود، ممکن الوجود و اصطلاحات حق و صدق و امّ القضایا است. مقاله دوم در باب جوهر و مباحث مربوط به صورت و ماده است.
مقاله اول: در فصل اول آن، از تقسیم حکمت به نظری و عملی و تقسیم هر یک به سه قسم و توضیح اقسام اصلی و فرعی آنها و طرح و نقد مبنای تقسیم و تمایز علوم سخن به میان آمده و موضوع فلسفه، ابتدا از جنبه سلبی بررسی شده و اثبات گردیده است که واجب الوجود و صفات او و نیز اسباب قصوی یا علل نخستین؛ یعنی فاعلی و غایی و مادی و صوری، هر چند که در این علم از آنها بحث می شود، اما نمی توان آنها را موضوع فلسفه اولی دانست.
از جمله مطالب مهم این فصل، بحث تمایز علوم و مبنای تقسیم علوم است که مبنای تقسیم حکمت، به نظری و عملی، از نظر ابن سینا، غایت است نه موضوع، اما ملا صدرا معتقد است که اگر تمایز علوم را به تمایز موضوعات بدانیم، بهتر از غایت است، زیرا موضوع، جزء علم است. ملا صدرا در آغاز جلد اول اسفار، بسیار مختصر به این موضوع پرداخته است.