گند

/gand/

مترادف گند: بدبو، عفن، متعفن، بوی بد، تعفن، فاسد | جند، جیش، خیل، سپاه، عسکر، لشکر، خایه، خصیه

متضاد گند: معطر

معنی انگلیسی:
stink, fetid smell, chronic, grotty, niff, naff, effluvium, execrable, malodorous, infection, rank, shitty, stench, testicle, foul, gonad

لغت نامه دهخدا

گند. [ گ َ ] ( اِ ) اوستا گئینتی ( بوی متعفن )، پهلوی گند ، گندگ ( گنده )، هندی باستان گندها ( بو، عطر [ خوشبو ] )، افغانی گنده ، بلوچی گند ( گل [ به کسر اول ] ، فضله )، گندک ، گندق ( بد، شریر )، پارسی باستان گسته ( بدی ، تنفرآور )، سریکلی قند . ( از حاشیه برهان قاطع چ معین ).بوی بد را گویند. ( برهان ) ( غیاث اللغات ): غساک ؛ گند باشد و فرغند. ( لغت فرس اسدی چ اقبال ص 276 ). بوی ناخوش. عفونت. تعفن. ادفر. دَفر. صَمر. صَمِرَه. عِصار. مَخرة. فُساء. ( منتهی الارب ): الاخشم ؛ آنکه گند و بوی نشنود. ( مهذب الاسماء ). آنکه بوی و گند نشنود. ( تاج المصادر بیهقی ).
به جای خشتچه گر شصت نافه بردوزی
هم ایچ کم نشود گند رشت آن بغلت.
عماره.
معذور است ار با تو نسازد زنت ای غر
زآن گنددهان تو و زآن بینی فرغند.
عماره.
چه سود چون همی ز تو گند آید
گر تو به نام احمدعطاری.
ناصرخسرو.
گند است دروغ از او حذر کن
تا پاک شود دهانت از گند.
ناصرخسرو.
کز گند فتاده ست به چاه اندر سرگین
وز بوی چنان سوخته شد عود مطرا.
ناصرخسرو.
دانه اندر دام او دانی که چیست
نرم و سخت و خوب و زشت و بوی و گند.
ناصرخسرو.
یک تیز فروداد ویکی گند برآمد.
سوزنی.
سیر ارچه هم طویله سوسن بود برنگ
غماز رنگ او بود آن بوی گند او.
خاقانی.
نقل است که روزی جماعتی از مشایخ نشسته بودند، ابراهیم قصد صحبت ایشان کرد، گفتند: برو که هنوز از تو گند پادشاهی می آید با آن کردار. ( تذکرة الاولیاء عطار ). بوی عبیر از گند سیر فروماند. ( گلستان ).
جعل از گلستان ندارد نصیب
ز کناس گند و ز عطار طیب.
نزاری.
- گند بغل ؛ بوی بد زیر بغل. عرق زیر بغل : دُسُس ؛ بوی گند بغل. صُنان. ( منتهی الارب ) :
نقره اندوده بر درست دغل
عنبرآمیخته به گند بغل.
سعدی ( هزلیات ).
گند بغلش نعوذباللّه
مردار به آفتاب مرداد.
سعدی ( گلستان ).
مشکل بود ای اسیر گمراه
گند بغل و ندیمی شاه.
امیرحسینی.
- گند دهن ؛ بوی بد دهان. بَخَر. گندگی دهان. ( منتهی الارب ).
- گند زدن ( عامیانه ) ؛ کاری را بسیار بد انجام دادن.رسوا شدن. و رجوع به گندش را بالا آوردن شود.بیشتر بخوانید ...

فرهنگ فارسی

بوی بد، تخم، خایه، بیضه، جندهم میگویند، سپاه، لشکر، جند
( اسم ) لشکر سپاه . توضیح واحد های سپاه را در زمان ساسانیان گند می گفتند و فرماندهی آنها با گندسالاران بود . تقسیمات کوچکتر از آنرا درفش و از آن کوچکتر را وشت می نامیدند .

فرهنگ معین

(گُ ) (اِ. ) خایه .
(گَ ) (اِ. ) ۱ - بوی بد، عفونت . ۲ - کثافت ، آلودگی . ، ~ ِ چیزی بالا آمدن (درآمدن ) : (عا. ) فساد آن آشکار شدن . ، ~چیزی را بالا آوردن : (عا. ) کاری را بسیار بد انجام دادن ، رسوا شدن .
( ~ . ) (اِ. ) (قالی بافی ) کله ، گره .

فرهنگ عمید

بوی بد.
تخم، خایه، بیضه: گند بیدستر.
سپاه، لشکر.

فرهنگستان زبان و ادب

{gonad} [زیست شناسی] غدۀ جنسی که در زنان تخمدان و در مردها بیضه نام دارد

واژه نامه بختیاریکا

( گُند ) به گُند
( گِند ) تکه؛ قطعه؛ از واحدهای بیان مقدار گوشت
( گُند ) خایه
( گُند ) دَست بِه گُند
( گُند ) کَد گُندت
( گِند ) گرفته؛ در خود فرو رفته؛ ناراحت
( گَندُ ) گندم
( گِند ) محکم. مثلاً گِند بستن یعنی محکم بستن

دانشنامه آزاد فارسی

گُنْد (Gond)
عضو قومی نامتجانس، ساکن بخش مرکزی هندوستان. نیمی از آنان به زبان هایی متعلق به خانوادۀ زبانی دراویدی و فاقد نوشتار سخن می گویند؛ سایر گُندها به زبان های هندواروپایی، ازجمله هندی، تکلم می کنند. بیش از ۴میلیون گُند در هندوستان زندگی می کنند که اکثر آنان در مدهیا پرادش، بخش شرقی مهارشترا، و بخش شمالی آندرا پرادش و برخی نیز در اوریسا زندگی می کنند. گندها از دیرباز کشاورزان نوبتکار بود ه اند و اقتصادشان مبتنی بر کشت غلات و دامداری است. گندهای متعلق به طبقات بالای اجتماعی آزادانه با هندوها ازدواج می کنند. معتقدات آنان به هندوئیسم نزدیک است و در عین حال برخی از خدایان و ارواح باستانی تر را نیز شامل می شود. گندها دارای کاست نیستند، اگرچه تعداد محدودی از طوایف در درون مجموعۀ مشخصی از روابط اجتماعی و مناسکی با یکدیگر به سر می برند. گندها از قرن ۱۵م تا نیمۀ قرن ۱۸ بر گُندوانا حاکم بودند که بخش بزرگی از منطقه بود. در این زمان مراتهها از غرب وارد سرزمین آنان شدند. خاندان های وابسته به گروهی از گُندها، با عنوان راج گُندها، با خاندان های همسایگان هندوی خود تا آغاز فتوحات مسلمانان در قرن ۱۶ رقابت داشتند.

گند (نظامیگری). گُنْد (نظامیگری)
(معرب آن: جند و به معنی لشکر) بزرگ ترین یگان ارتش در دورۀ ساسانی. هر گند به چند یگان به نام درفش تقسیم می شد که هر یک درفشی با رنگ و پیکره ای ویژه داشت. هر درفش نیز به چندین بخش به نام دشت تقسیم می شد که کوچک ترین یگان ارتش ساسانی بود. فرمانده گند گند سالار نام داشت. این واژه همان گندی است که بر سر برخی از شهرها، مانند گندی شاپور، مانده است.

مترادف ها

infection (اسم)
سرایت، گند، عفونت، سرایت مرض، مریض کن

fetor (اسم)
بوی بد، گند

stench (اسم)
بوی بد، گند، بوی زننده، تعفن، دود یا بوی قوی

stink (اسم)
گند، تعفن

فارسی به عربی

رائحة کریهة , عدوی , نتانة

پیشنهاد کاربران

بررسی واژه یِ " گَست:gast" در زبانِ پارسیِ کُنونی به چمِ " بَد، زشت، ناجور" وَ " گَستَ:gasta" در زبانِ پارسیِ باستان به چمِ " بَد، زشت، تهوع آور، تنفر آور، زننده، حال بهم زن، ناجور" و پیوندِ آنها با واژگانِ " گَند، گندیدن":
...
[مشاهده متن کامل]

در زبانِ پارسیِ باستان ما واژه ای بنامِ " گَستَ:gasta" داشته ایم که این واژه با اَندرگذری از زبانِ پارسیِ میانه - پهلوی، " َ : a" پایانیِ آن اُفتاده است، به ریختِ " گَست:gast" به ما رسیده است. از آنجایی که " گَستَ:gasta" صفتِ مفعولی در زبانِ پارسیِ باستان بوده است، پس می توان کارواژه یِ " گَستَن: gastan" و صفتِ مفعولیِ " گَسته: gasteh" را در زبانِ پارسیِ کُنونی بکارگیری کنیم.
ولی پرسشِ بسیار درخورنگرش این است که بُنِ کُنونیِ کارواژه یِ " گَستَن" چه بوده است؟
از آنجایی که کریستین بارتولومه واژگانِ " گَست، گستَ" را با واژه یِ " گَندَگ" پیوندِ معنایی داده است، من با کمی بررسی دریافتم که میبایست بُنِ کُنونیِ " گَستَن: gastan" ، " گَند: gand" باشد؛ چنانکه در کارواژه یِ " بَستَن" با بُن کُنونیِ " بَند" نیز این ترادیسی به زیبایی نمایان است.
پس داریم:
" گَستَن یا گَندیدن" با بُنِ کُنونیِ " گَند"
" گنداندن" با بُنِ کُنونیِ " گَندان". . . . . ( سببیِ ( Kausativ ) کارواژه یِ گَستن یا گَندیدن )
( نیاز به یادآوری است که " گَندَگ" همان " گَنده" است. )
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
ما می توانیم واژه یِ " گَست، گسته" را به جایِ واژگانِ " زشت، بد، ناجور، مستهجن، زننده، تهوع آور، تنفرآور و . . . " بکار گیری کنیم.
این واژگان با واژه هایِ "yucky ، icky، nasty و . . . " در زبانِ عَن گلیسی همچم هستند.
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
پَسگَشت:
ستونِ 517 از نبیگِ " فرهنگنامه زبانِ ایرانیِ کهن" ( کریستین بارتولومه )

گند
بدنبال معنی کلمه گند بودم که به اینجا رسیدم و نظرات دیدگاه های شما عزیزان را دیدم خلاصه هر کس به دید و زبانی آن را خواند که سمندر به کش برد و غضنفر به خراسان .
آنکه گند را به گند خواند خواجه است
و آنکه گند را گند خواند فاجعه است
...
[مشاهده متن کامل]

زیرا برای تداوم نسل بشر پای او اندر میان است و گند خواندن گند بسی فاجعه است
پس گند را گند مخوان چون که مصیبت زاید
واندران ظلمت علم فرد معلم خواهد

واژه گند
معادل ابجد 74
تعداد حروف 3
تلفظ gond
نقش دستوری اسم
ترکیب ( اسم ) [پهلوی: gund] ‹جند› [قدیمی]
مختصات ( قالی بافی )
آواشناسی gand
الگوی تکیه S
شمارگان هجا 1
منبع لغت نامه دهخدا
فرهنگ فارسی عمید
فرهنگ فارسی معین
فرهنگ فارسی هوشیار
گُند؛در زبان لری به معنای بیضه مرد
گِند:کوک و دوختن چیزی
گَند:بوی بد، بد بو
نام یک روستا درلرستان
برادر سپنتا مهر چه ژاژها که خاییده ای - که گفته است که گند از جند عربی گرفته شده؟ و که گفته که گند برابر با خایه همانست گند لشکر است ؟ و کدام نادان میپندارد که جند را پس از اسلام به گند گفتند گیرم چیزی درباره پارسی و پهلوی نمیدانی آیا چیزی هم درباره G g نمیدانی ؟ این حرف را تا کنون ندیده ای و نمیدانی چه خوانده میشود؟ نمیدانی زبان های اروپایی که انان نیز از زبان آریان است این واژ را گاه ج و گاه گ خوانند گیرم همه اینها ندانی دو چیز همسنگ را در ترازو میسنگند یا می سنجند آیا این سنجش را هم عربها چون بی تمدن بودند یاد پارسیان دادند که بگویند سنجش؟
...
[مشاهده متن کامل]

بگذریم این همه پریشانگویی

دنباله زیرواژه گند
گند، چم وآرش شاه یاشاهانه ستعاره ای ازمردیامردانه نیزداردچنانکه هرگاه باپسوندفرگفته شود به چم ومعنی فروشکوه شاهانه است و
وگُندُفَر، بَرنام یا لقب شاهان دولت هندوپارتی سورن
همان خاندان پهلوانی سیستان یعنی سام نریمان، زال ورستم وبازماندگان اوهستندکه پیرووتابع اشکانیان بوده اندودرسیستان، خراسان شرقی تاکشمیروهند که ازخویشان اشکانیان و شاخه ای از ایشان بودند که اندکی پیش ازمیلادیا سالهای نخستین ترسایی، ازبندپیروی اشکانی بدرآمده ودم ازاستقلال وجداسریی زده وبااینکه خودازسکاهای آرریایی بودندولی جانشین سکاهای اشکانی سیستان شدندکه بر زرنگ و رخج وکابل وپنجاب فرمان می راندند.
...
[مشاهده متن کامل]

بگفته شروین وکیلی درتاریخ سیاسی شاهنشاهی اشکانی در۱۹۸۷م برابر۱۳۶۷خ درگنداره افغانستان، سکه ای بانگاره وفرتورگندفریافته شدکه اوخودراسام خوانده است، ازیرا، گمانه نیرومند برخی پژوهشگران براینست که
اوگنداره نخستین سام نریمان، نیای رستمست!
بهرروی!
اگربپذیریم گفته برخی اسطوره پژوهان را که هراستوره ردپایی درتاریخ داشته ، باپیدایی این سکه ونیز خوانش سنگنبشته تخت باهی که ویرانه تاریخی پرستشگاه بودایی است میتوان گندفررالقب وبرنام دوده پهلوانی رستم دانست!
نخستین کسی که این گمانه زنی رانمودتئودورنولدکه آلمانیست وهمچنین زنده یادپیرنیانگارنده تاریخ ارزشمندایران باستان ونیزآرتورسن کریستین سن دانمارکی درایران درزمان ساسانیانست!
باری!
نام گندفرگویش بومی سیستانی ویندفر ( دارنده یایابنده فر ) ازپارسی باستان است.
گندفر که از حدود سال بیستم میلادی به بعد سلطنت یافت ظاهراً شانه از زیر بار اطاعت اشکانیان خالی کرد. این پادشاه نقاط بسیاری زیر فرمانروائی خود داشته. سکه هایی به نام این شهریار در سیستان و هرات و قندهار و پنجاب پیدا شده است.
بنابر یک داستان هندی، سن توماس یکی از حواریون مسیح بوده است، که در زمان گندفر در سال ۲۹ م. به هند مسافرت کرده.
در سال ۴۷ میلادی، گندفر سکاهای شمالی را از گنداره اخراج کرد. [۳]
ایران در زمان ساسانیان ترجمهٔ رشید یاسمی، جلد ۲، ص ۴۳ به بعد
ایران باستان، پیرنیا، جلد ۳، ص ۲۲۶۳
↑ Bivar, A. D. H. ( 2003 ) , "Gondophares", Encyclopaedia Iranica, 11. 2, Costa Mesa: Ma

گند: ( به پیش گاف وسکون نون ) درپارسی میانه یاپهلوی به چم ومعنای لشکرودربرخی گستره هاونواحی ایران به چم خایه،
چنانکه ملک اشعرای بهاردرقصیده وچامه بهشت خداگوید:
خرچنگ کرده خَف، که بچِسبه به گُنداو/ایساخ که پوشت لُمبَرجوزایَه پِندری!
...
[مشاهده متن کامل]

همانگونه که درپانوشتهای فرزانِشینه وادیبانه زنده یاددکترمعین بربرهان خلف تبریزی آمده، گند به چم ومعنای خایه وتخم نرینه ازآدمیان باشد که به تازی خصیه خوانندگرچه بیضه نیزتازیست ولی عرب آن راکمتردرباره تخم انسان بکارمیبرد درآنندراج هم گندبه چم ، خایه، بیضه، تخم وعُنبُل آمده وهمگان برآنندکه تازیشده ومعرب آن، جندست!
درامثال وحکم دهخدازیرواژه گندآورده که: خر نر را از گندش شناسندکه به چشمزدواشارت وبشوخی درباره، کسی که نادان، کانایااحمقست گویند.
ازیرا، گندآور ( گند آور ) که درشاهنامه هم بسیاربکاررفته به چم مرد پهلوان، دلیروجنگجووهم به چم رهبروفرمانرواست. ماننددلاورکه به مردپردل گفته میشودگندآورهم به کسی گفته شودکه
پر خایه است کسی که منش مردانه داردکه چشمزدواشارت داردبه بی باکی ودلیری وبی پروایی
وکسی که ویژگی مردانگی را به فرناد وفرجام یابه غایت داردومردان مردست یعنی بسیاردلیر!
نیزبه چم فرمانروایی مانندگفته ابومنصورمحمدبن عبدالرزاق توس، سپهسالارخراسان دردیباچه شاهنامه که:
چگونه سرآمدبه نیک اختری/برایشان برآن روزگندآوری
یا
به دوویژگی ازهمه برتری/سزدبرتوشاهی وگندآوری!
همچنین، به چم ومعنای سپاه و لشکرکه در پارسیک یازبان پهلوی نیز بهمین آرِش ومعناست، آمده ست. چنانکه درکارنامک ٔ اردشیر پاپکان آمده که: ( اردوان ) ، پس ازآن سپاه و گند آراست/بخش۷ص۲ � این واژه نیزتازی شده وبزبان عرب اندرآمده وآن جندست که اشتقاقات صرفی ازآن گرفته شده مانندجندمجنده ونیزجمعش بتازی جنودست وسربازراهم جندی گویند.
درپارسی هم پس ازچیرگی تازیان برایران بهمین گونه معرب وتازیشده اش بکاررفته چنانکه متون تازی وپارسی پس ازسده سوم
ق ، گندیشاپورراجندیشاپور نوشته اند. نیزگندآوربه سالارسپاه هم گفته اندکه در دلاوری وجنگجویی وهم دردانایی وفرزانگی سرآمدهمه سپاهست، که پهلوان هم دارای همین چم ومعناست دلاوروتهمتنی که حکیم و فرزانه هم هست ودوویژگی جنگجویی وخردوفرزانش رادرخودگردکرده ست!
کنون !
بگمان بسیار سخن ولف فریتس نگارنده فرهنگ شاهنامه وتئودورنولدکه برپادِ سخن ناموَریاقول مشهورست، درست نباشدکه گندرا برگرفته ازتازی و مفرّس جنددانندچراکه
گندبه چم ارتش سازمانیافته و سپاه منظم بوده وتازیان چنین چیزی نداشته اندچراکه ارتش وآیین لشکرداری، نمادآیینشهری وتمدن ست وجنگهای آنهاکه بیشترراهزنی بوده به سان جنگهای نامنظم وتاراجگری بوده ست!
بگفته سن کریستین سن درایران درزمان ساسانیان،
درزمان شاهنشاهی ساسانی به بزرگتریندسته و رسته درسپاه ولشکر که۵۰۰۰نفرسربازداشته، گند می گفتند و فرمانده آن را گندسالار! بخش کوچکترازگندرادرفش که دسته ۱۰۰۰نفری بودرادرفش وفرمانده اش رادرفش سالارو کوچکترین دسته لشکری که۵۰۰نفربوده را وشت وفرمانده اش راوشت سالار می خواندند.

گُند، همونی که تتلو زیاد میگه
گِنْدْ : علاوه بر معنی های گفته شده در گویش بختیاری معنی تِکِّه هم می دهد ؛ مانند : گِنْدِ گوشت یعنی تکهٔ گوشت .
و گِنْدْ گِنْدْ به معنای تکه تکه است .
گِند در زبان لری به کوک و دوختن می گویند
گند در مرودشت به معنی گره قالی است.
( در زبان شوشتری اصیل ) شنگول. کیر. بلبل. گندول. الت. خایه
گُند. تازی شده اش غُدهِ. گند پهلوی است : هنوز در خراسان و پاره ای شهرهای خراسان بکار است. Gone یونانی و Gonad انگلیسی از همین جاست. واژه یاب، ابوالقاسم پرتو.
مشاهده ادامه پیشنهادها (١٠ از ١٤)

بپرس